Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie produkcji wyrobów akcyzowych wiąże się z koniecznością spełnienia wielu warunków, a w szczególności wymaga uzyskania zezwolenia organu podatkowego na prowadzenie składu podatkowego.
Również po uzyskaniu takiego zezwolenia przedsiębiorca w trakcie prowadzonej działalności musi zachowywać szczególną ostrożność. Uchybienie bowiem przepisom prawa podatkowego lub warunkom udzielonego zezwolenia, skutkować może utratą zezwolenia. To z kolei jest równoznaczne z koniecznością zamknięcia zakładu, a także pozbawia przedsiębiorcę na trzy lata prawa aby takie zezwolenie otrzymać. Przykładem zbyt pochopnego działania organów podatkowych w kwestii cofnięcia zezwolenia jest sprawa, która była przedmiotem niedawnych rozstrzygnięć Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. (sygn. akt I SA/Go 212/17 z 31.07.2017 r. oraz I SA/Go 316/17 z 28.09.2017 r.).
Dowiedz się więcej o podatku akcyzowym->
Ustawa
W związku z wejściem w życie w dniu 01.08.2016 r. przepisów tzw. pakietu paliwowego, w przekonaniu organu podatkowego podmiot prowadzący skład podatkowy powinien był jako płatnik podatku od towarów i usług z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, składać deklaracje VAT-14 oraz płacić w terminie 5 dni należny podatek. Prowadzący skład podatkowy nie podzielił tego poglądu i przedstawił argumentację, że powyższy obowiązek na nim nie ciąży. Organ podatkowy nie dając przedsiębiorcy szansy na obronę, po prostu niezwłocznie cofnął mu zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. Mało tego, nadał temu cofnięciu rygor natychmiastowej wykonalności. W konsekwencji powstała taka sytuacja, że przedsiębiorca z tego powodu, że miał inne zdanie w zakresie interpretacji nowych przepisów niż organ podatkowy, został ukarany natychmiastową utratą zezwolenia i praktycznie przerwaniem działalności gospodarczej.
Takie postępowanie organów podatkowych zostało zaskarżone do sądu administracyjnego. Ten, wydając wspomniane wyżej orzeczenia podzielił stanowisko podatnika i uwzględnił złożone skargi.
Sąd najpierw uznał, że bezprawnym było nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji cofającej zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. W orzeczeniu stwierdził, że zastosowanie rygoru możliwe jest wyłącznie po zaistnieniu i wypełnieniu przesłanek enumeratywnie określonych w przepisach prawa. Tymczasem, zdaniem sądu, organ podatkowy nie wskazał na jakiej podstawie prawnej ten rygor zastosował.
Sąd rozstrzygając sprawę już cofnięcia zezwolenia, również uwzględnił skargę podatnika i uchylił w całości decyzję organu podatkowego. Z orzeczenia sądu wynika, że to nie w ramach postępowania o cofnięcie zezwolenia powinny być rozstrzygane kwestie dotyczące tego, czy podatnik właściwie wywiązuje się z obowiązku składania deklaracji podatkowych oraz płacenia podatku. Te kwestie powinny być rozstrzygane w ramach odrębnego postępowania podatkowego. Dopiero jeżeli w wyniku tego postępowania stwierdzone zostanie, że przedsiębiorca nie wywiązał się ze swoich obowiązków podatkowych, możliwe jest cofnięcie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego. Wcześniejsze wydanie takiej decyzji należy ocenić jako przedwczesne, i jak sąd słusznie zauważył, doprowadziło do sytuacji, w której strona niezgadzająca się z twierdzeniami organu w zakresie swojego obowiązku podatkowego, bez przeprowadzenia postępowania podatkowego, została pozbawiona możliwości prowadzenia działalności w składzie podatkowym.
O inny aktualnych zagadnieniach związanych z akcyzą można przeczytać tutaj:
Konsekwencje cofnięcia zezwolenia
Konsekwencje cofnięcia zezwolenia są bardzo dotkliwe. Skutkiem tego przedsiębiorca zmuszony jest zakończyć działalność w zakresie produkcji wyrobów akcyzowych. Z tych też przyczyn taka decyzja powinna być ostatecznym narzędziem stosowanym przez organy podatkowe. Przede wszystkim jednak nie może być tak, że organy te w oparciu o przypuszczenia i niepotwierdzone zarzuty cofają zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie produkcji wyrobów akcyzowych, a dopiero po pozbawieniu podatnika tego prawa wszczynają właściwą procedurę, której celem jest udowodnienie, że pozbawienie tego prawa było uzasadnione.
Takie działania tylko skutkują tym, że zanim udowodni się przedsiębiorcy, że naruszył prawo, to już pozbawia się go prawa do prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo, w sytuacji przedwczesnego cofnięcia zezwolenia, gdy później okazuje się, że nie było do tego uzasadnionych podstaw, Skarb Państwa narażony jest na roszczenia odszkodowawcze z tytułu poniesionych przez przedsiębiorcę strat.
Na marginesie powyższego zagadnienia, warto zwrócić uwagę na poruszony w powyższym wyroku aspekt dotyczący zastosowania klauzuli działania przez organy podatkowe na korzyść podatnika (art. 2a Ordynacji podatkowej). W trakcie bowiem toczącego się postępowania, organ podatkowy pomimo tego że, jak sam stwierdził, posiada wątpliwości co do stanu prawnego obowiązującego po wejściu w życie „pakietu paliwowego”, powołując się na powyższą klauzulę, zmienił zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego zgodnie z wnioskiem podatnika. W ocenie sądu, cofnięcie w takiej sytuacji zezwolenia, pomimo że nie zaistniały w sprawie żadne nowe okoliczności, które by to uzasadniały, było co najmniej naruszeniem zasady postępowania organu w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.
