CBAM – dodatkowa danina proekologiczna

Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, czyli tzw. CBAM, jest przewidziany przez rozporządzenie (UE) 2023/956 z dnia 10.05.2023 r. Ma on na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i jest uzasadniony ucieczką emisji tych gazów, gdy z powodu kosztów związanych z polityką klimatyczną prowadzoną w UE, przedsiębiorstwa z niektórych sektorów przenoszą produkcję do innych państw lub gdy produkty przywożone spoza UE zastępują produkty, których produkcja w UE wiąże się z mniejszymi emisjami.

Ważne: Obowiązki dotyczą każdego kto importuje towary „energochłonne”.

Ważne: Wprowadzenie mechanizmu CBAM nałoży dodatkowe obowiązki formalne, w tym sprawozdawcze, a także zwiększy koszty importu towarów „energochłonnych”.

Rejestracja i deklaracje

Opisywany mechanizm dotyczy towarów, które możemy nazwać „energochłonnymi”. Chodzi tu m. in. o takie towary jak: cement, nawozy, żeliwo i stal, aluminium, energia elektryczna. Szczegółowo towary te zostały opisane za pomocą kodów CN.

Rozporządzenie 2023/956 przewiduje obowiązek składania tzw. deklaracji CBAM. Deklaracje takie będzie musiał składać do dnia 31. maja każdego roku za poprzedni rok kalendarzowy tzw. upoważniony zgłaszający. Status ten ma być nabywany poprzez złożenie wniosku o jego przyznanie oraz uzyskanie stosownej decyzji organu rejestracyjnego. Wniosek taki będzie składany, a wspomniana wyżej decyzja – rejestrowana, w centralnym rejestrze CBAM, który ma być ustanowiony przez Komisję Europejską (dalej: KE) w formie znormalizowanej elektronicznej bazy danych. Brak takiego statusu, co należy podkreślić, skutkować będzie tym, że organy celne nie zezwolą na przywóz do UE towarów, których dotyczy ww. rozporządzenie.

Za pośrednictwem powyższego rejestru mają być składane wskazane wyżej deklaracje CBAM (będą one miały formę elektroniczną). Deklaracje te będą musiały zawierać w szczególności:

– całkowitą liczbę poszczególnych rodzajów towarów przywiezionych w poprzednim roku kalendarzowym, wyrażoną w tonach,

– całkowitą wielkość tzw. emisji wbudowanych w przypadku towarów przywiezionych, wyrażoną w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę każdego rodzaju towarów,

– całkowitą liczbę certyfikatów CBAM, które mają zostać przekazane do umorzenia odpowiadającą całkowitej wielkości emisji wbudowanych.

Obowiązki rejestracyjne

„Certyfikat CBAM” oznacza certyfikat w formacie elektronicznym odpowiadający jednej tonie emisji wbudowanych w towary. Emisje wbudowane oznaczają emisje uwalniane podczas produkcji towarów, których poziom oblicza się zgodnie z metodami określonymi w załączniku IV do ww. rozporządzenia.

Państwa członkowskie będą sprzedawały te certyfikaty upoważnionym zgłaszającym na wspólnej centralnej platformie, po cenie ustalonej przez KE. Do dnia 31. maja każdego roku upoważniony zgłaszający CBAM będzie zobowiązany przekazać je Komisji do umorzenia w ilości odpowiadającej całkowitej wielkości emisji wbudowanych wykazanej w deklaracji CBAM. Upoważniony zgłaszający będzie zobowiązany zapewnić, aby na jego rachunku w rejestrze CBAM była dostępna odpowiednia liczba certyfikatów.

Powyższe oznacza wzrost kosztów związanych z importem do UE towarów „energochłonnych”, a co za tym idzie, wzrost cen tych towarów na unijnym rynku.

Obowiązki sprawozdawcze

Wprowadzenie kluczowych regulacji wynikających z tego rozporządzenia, poprzedzone zostało okresem przejściowym trwającym od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r., w którym realizowane mają być obowiązki sprawozdawcze. W okresie tym:

– organy celne mają obowiązek przekazywać KE informacje obejmujące numer EORI importera, ośmiocyfrowy kod CN towaru, ilość, państwo pochodzenia, zgłaszającego, datę zgłoszenia i procedurę celną,

– każdy importer, który dokona przywozu towarów, w danym kwartale roku kalendarzowego będzie zobowiązany przedkładać KE sprawozdanie za ten kwartał zawierające informacje o towarach przywiezionych w tym kwartale, nie później niż jeden miesiąc po zakończeniu każdego kwartału.

Wprowadzenie omawianego mechanizmu z pewnością istotnie wpłynie na procedury i koszty związane z importem towarów „energochłonnych”. Będzie to szczególnie odczuwalne po okresie przejściowym, trwającym do końca 2025 r. Jednak już teraz przedsiębiorcy powinni się tym zagadnieniem zainteresować, choćby z uwagi na to, że pierwsze sprawozdanie w okresie przejściowym będzie musiało być złożone już do końca stycznia przyszłego roku.